Wat is bestuiving en hoe werkt het

Planten kunnen zich, evenals de dieren, geslachtelijk voortplanten. Daartoe zijn ze voorzien van mannelijke meeldraden en vrouwelijke stampers. Een meeldraad bestaat uit een helmdraad en helmknop. Wanneer ze rijp zijn barsten deze knoppen open en komt er stuifmeel vrij.

Een stamper is opgebouwd uit een stempel, een stijl en vruchtbeginsel. Centraal in de bloem bevindt zich het vruchtbeginsel met binnenin een holte waarin de zaadknoppen zitten. Op het vruchtbeginsel staat de stijl met bovenaan de stempel die slijmerig wordt als hij rijp is.

Wanneer nu een geschikte stuifmeelkorrel in het slijm van een rijpe stempel komt, noemt men dit de bestuiving. De stuifmeelkorrels kiemen en groeien omlaag tot in het vruchtbeginsel, waar de bevruchting plaats vindt. Hierdoor groeit de zaadknop uit tot zaad en het vruchtbeginsel tot vrucht.

Manieren van bestuiving                                                  Zie ook video's onderaan pagina

Bestuiving kan op verschillende manieren gebeuren:

• Zelfbestuiving: het stuifmeel van een bloem komt terecht op de stamper van dezelfde bloem.

• Buurbestuiving: het stuifmeel van een bloem komt terecht op de stamper van een andere bloem van dezelfde plant.

• Kruisbestuiving: het stuifmeel van een bloem komt terecht op de stamper van een bloem van een andere plant.

Zelfbestuiving is meer een uitzondering. Stamper en meeldraden worden bij de meeste bloemen niet gelijktijdig rijp om te voorkomen dat het stuifmeel zou terechtkomen op de stempel van de eigen bloem. Kruisbestuiving is vooral in de fruitteelt van groot belang.

Bij de buur- en kruisbestuiving heeft de plant hulp nodig om het stuifmeel van de ene bloem naar de stempel van een andere bloem over te brengen. Voor waterplanten kan dit via het water gebeuren. Landplanten zijn aangewezen op hulp van de wind (windbestuiving) of insecten (insectenbestuiving).